لیست کامل آزمایش‌های قبل از دریافت تخمک اهدایی | چکاپ جامع 1404

دریافت تخمک اهدایی مسیری پر از امید برای بسیاری از زوج‌هاست که با چالش ناباروری مواجه هستند. برای اطمینان از اینکه این مسیر به بهترین نتیجه، یعنی یک بارداری سالم و موفق، ختم می‌شود، انجام مجموعه‌ای از آزمایش‌ها و بررسی‌های دقیق برای زن گیرنده ضروری است. این چکاپ قبل از انتقال جنین اهدایی نه تنها سلامت عمومی شما را ارزیابی می‌کند، بلکه رحم را برای پذیرش جنین آماده می‌سازد و شانس موفقیت چرخه درمان را به حداکثر می‌رساند.

این مقاله یک راهنمای کامل و جامع از تمام آزمایشات گیرنده تخمک اهدایی است. با مطالعه آن، شما به درک دقیقی از هر مرحله، از ارزیابی‌های هورمونی گرفته تا بررسی‌های ساختاری رحم و غربالگری‌های عفونی، خواهید رسید. هدف ما این است که با آگاهی کامل و خیالی آسوده، قدم در این مسیر بگذارید و آمادگی لازم برای در آغوش گرفتن فرزندتان را کسب کنید.

فهرست محتواچرا انجام آزمایش‌های پیش از دریافت تخمک اهدایی حیاتی است؟بخش اول: ارزیابی سلامت رحم و ساختار لگن بخش دوم: آزمایشات هورمونی و عملکرد تیروئید بخش سوم: غربالگری بیماری‌های عفونی و عمومی بخش چهارم: ارزیابی‌های ژنتیکی و ایمونولوژیک جدول خلاصه آزمایش‌های ضروری برای گیرنده تخمک اهدایی نتیجه‌گیری: گامی مطمئن به سوی مادری

چرا انجام آزمایش‌های پیش از دریافت تخمک اهدایی حیاتی است؟

انجام آزمایشات پیش از دریافت تخمک اهدایی سنگ بنای یک چرخه درمانی موفق است. این بررسی‌ها به تیم پزشکی کمک می‌کنند تا از سلامت کامل شما به عنوان گیرنده اطمینان حاصل کنند و هرگونه مانع احتمالی برای لانه‌گزینی جنین و ادامه بارداری را شناسایی و برطرف نمایند. این فرآیند تضمین می‌کند که بدن شما در بهینه‌ترین حالت برای پذیرش جنین قرار دارد.

هدف اصلی از این غربالگری‌ها، به حداقل رساندن ریسک‌های احتمالی است. مشکلاتی مانند ناهنجاری‌های ساختاری رحم، عدم تعادل هورمونی، یا عفونت‌های پنهان می‌توانند منجر به شکست مکرر لانه‌گزینی یا حتی سقط جنین شوند. با شناسایی زودهنگام این مسائل، می‌توان اقدامات درمانی لازم را پیش از شروع چرخه انتقال انجام داد و شانس موفقیت را به طور چشمگیری افزایش داد.

اهداف اصلی چکاپ کامل گیرنده تخمک

ارزیابی سلامت عمومی: اطمینان از اینکه شما توانایی جسمی لازم برای تحمل یک بارداری سالم را دارید.
بررسی سلامت رحم: شناسایی هرگونه مشکل ساختاری مانند فیبروم، پولیپ یا چسبندگی که ممکن است مانع لانه‌گزینی جنین شود.
سنجش وضعیت هورمونی: تنظیم دقیق هورمون‌ها برای آماده‌سازی لایه داخلی رحم (آندومتر) جهت پذیرش جنین.
غربالگری بیماری‌های عفونی: جلوگیری از انتقال هرگونه عفونت به جنین یا تأثیر منفی بر بارداری.
تطابق ژنتیکی و گروه خونی: کاهش ریسک مشکلات ایمونولوژیک و ناسازگاری‌های خونی بین مادر و جنین.

بخش اول: ارزیابی سلامت رحم و ساختار لگن

رحم، اولین خانه جنین است و سلامت آن نقشی کلیدی در موفقیت لانه‌گزینی و رشد جنین دارد. بنابراین، اولین و یکی از مهم‌ترین گام‌ها در آمادگی برای دریافت تخمک، ارزیابی دقیق ساختار رحم و لگن است.

سونوگرافی واژینال (Transvaginal Ultrasound)

سونوگرافی رحم اولین و اصلی‌ترین ابزار تشخیصی برای بررسی رحم و تخمدان‌هاست. این روش غیرتهاجمی با استفاده از امواج صوتی، تصویری دقیق از اندام‌های لگنی ارائه می‌دهد. پزشک با انجام این سونوگرافی به دنبال موارد زیر است:

شکل و ساختار رحم: بررسی وجود هرگونه ناهنجاری مادرزادی در رحم.
ضخامت آندومتر: اندازه‌گیری ضخامت لایه داخلی رحم که برای پذیرش جنین باید به حد مطلوبی برسد.
شناسایی فیبروم (میوم): تومورهای خوش‌خیم عضلانی که بسته به اندازه و محلشان می‌توانند بر لانه‌گزینی تأثیر بگذارند.
تشخیص پولیپ آندومتر: زائده‌های کوچکی در لایه داخلی رحم که ممکن است مانع چسبیدن جنین شوند.
بررسی تخمدان‌ها: اگرچه در این روش، تخمک از فرد دیگری است، اما بررسی سلامت کلی تخمدان‌ها و عدم وجود کیست‌های بزرگ ضروری است.

هیستروسالپنگوگرافی (HSG) یا سونوهیستروگرافی (SIS)

اگر سونوگرافی اولیه مشکوک به وجود مشکلی در حفره رحم باشد یا سابقه جراحی رحمی وجود داشته باشد، ممکن است پزشک آزمایش‌های تکمیلی را توصیه کند.

سونوهیستروگرافی (SIS): در این روش که به آن سونوگرافی با تزریق سالین نیز می‌گویند، مقدار کمی مایع استریل (سالین) به داخل حفره رحم تزریق می‌شود. این کار باعث باز شدن دیواره‌های رحم از هم شده و به پزشک اجازه می‌دهد تا با سونوگرافی واژینال، تصویری بسیار واضح‌تر از داخل حفره رحم به دست آورد و پولیپ‌ها، فیبروم‌های ساب‌موکوزال (داخل حفره‌ای) یا بافت اسکار را با دقت بالایی تشخیص دهد.
هیستروسالپنگوگرافی (HSG): این روش که با استفاده از اشعه ایکس انجام می‌شود، علاوه بر بررسی حفره رحم، باز بودن لوله‌های فالوپ را نیز ارزیابی می‌کند. اگرچه در فرآیند تخمک اهدایی، باز بودن لوله‌ها ضرورتی ندارد (زیرا جنین مستقیماً داخل رحم قرار می‌گیرد)، اما این آزمایش می‌تواند اطلاعات مفیدی در مورد ساختار کلی رحم ارائه دهد.

هیستروسکوپی (Hysteroscopy)

هیستروسکوپی دقیق‌ترین روش برای مشاهده مستقیم داخل حفره رحم است. در این فرآیند، یک تلسکوپ بسیار نازک و مجهز به دوربین (هیستروسکوپ) از طریق دهانه رحم وارد رحم می‌شود. این روش نه تنها تشخیصی است بلکه درمانی نیز محسوب می‌شود. اگر در حین هیستروسکوپی پولیپ، فیبروم کوچک یا چسبندگی مشاهده شود، پزشک می‌تواند همزمان آن‌ها را بردارد. این کار آمادگی برای دریافت تخمک را کامل‌تر می‌کند.

تست های قبل از اهدای تخمک

بخش دوم: آزمایشات هورمونی و عملکرد تیروئید

تعادل هورمونی برای آماده‌سازی آندومتر و حمایت از بارداری در هفته‌های اولیه بسیار حیاتی است. آزمایشات هورمونی زنان بخش مهمی از چکاپ قبل از انتقال را تشکیل می‌دهند. این آزمایش‌ها معمولاً در روزهای خاصی از چرخه قاعدگی انجام می‌شوند.

ارزیابی عملکرد تیروئید (TSH و T4)

عملکرد صحیح غده تیروئید برای باروری و یک بارداری سالم ضروری است. کم‌کاری یا پرکاری تیروئید می‌تواند منجر به اختلال در چرخه‌های قاعدگی، مشکلات لانه‌گزینی و افزایش خطر سقط جنین شود.

TSH (هورمون محرک تیروئید): این آزمایش بهترین شاخص برای ارزیابی عملکرد تیروئید است. سطح TSH باید در محدوده بهینه برای بارداری (معمولاً زیر 2.5 mIU/L) باشد.
Free T4: این آزمایش سطح هورمون تیروکسین آزاد در خون را اندازه‌گیری می‌کند و به تشخیص دقیق‌تر مشکلات تیروئید کمک می‌کند.

سنجش پرولاکتین (Prolactin)

پرولاکتین هورمونی است که عمدتاً مسئول تولید شیر است، اما افزایش سطح آن در زمانی غیر از شیردهی، می‌تواند در عملکرد تخمدان‌ها و آماده‌سازی رحم اختلال ایجاد کند. سطح بالای پرولاکتین (هیپرپرولاکتینمی) می‌تواند مانع از ضخیم شدن مناسب آندومتر شود. خوشبختانه این مشکل معمولاً با دارو به‌راحتی قابل کنترل است.

ارزیابی ذخیره تخمدان (FSH, LH, Estradiol, AMH)

اگرچه در این روش، شما از تخمک خودتان استفاده نمی‌کنید، اما بررسی سطح برخی هورمون‌ها می‌تواند اطلاعاتی کلی در مورد وضعیت هورمونی بدن شما به پزشک بدهد. برای مثال، این آزمایش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا دوز داروهای هورمونی را برای آماده‌سازی رحم شما بهتر تنظیم کند.

FSH (هورمون محرک فولیکول): سطح این هورمون در ابتدای چرخه قاعدگی اندازه‌گیری می‌شود.
LH (هورمون لوتئینه‌کننده): به ارزیابی عملکرد کلی سیستم هورمونی کمک می‌کند.
Estradiol (E2): سطح استروژن که برای ساخت لایه آندومتر ضروری است.
آزمایش AMH (هورمون آنتی‌مولرین): این آزمایش ذخیره تخمدان شاخص دقیقی از تعداد تخمک‌های باقی‌مانده است. گرچه برای گیرنده تخمک اهدایی حیاتی نیست، اما برخی کلینیک‌ها آن را به عنوان بخشی از لیست آزمایش های ناباروری زنان برای داشتن یک تصویر کامل هورمونی درخواست می‌کنند.

بخش سوم: غربالگری بیماری‌های عفونی و عمومی

حفاظت از جنین در برابر عفونت‌ها یکی از اولویت‌های اصلی در فرآیند درمان ناباروری است. غربالگری گیرنده تخمک از نظر بیماری‌های عفونی، یک اقدام پیشگیرانه استاندارد و ضروری است تا از انتقال هرگونه بیماری به جنین یا بروز عوارض در دوران بارداری جلوگیری شود.

آزمایش‌های استاندارد بیماری‌های مقاربتی (STDs)

این آزمایش‌ها برای اطمینان از عدم وجود عفونت‌هایی انجام می‌شود که می‌توانند از طریق مادر به جنین منتقل شوند یا سلامت بارداری را به خطر اندازند:

هپاتیت B و C (HBsAg, Anti-HCV): عفونت هپاتIT می‌تواند به جنین منتقل شود.
HIV (ایدز): غربالگری برای ویروس نقص ایمنی انسانی.
سیفلیس (VDRL/RPR): یک عفونت باکتریایی که می‌تواند عوارض جدی برای جنین داشته باشد.
کلامیدیا و گونوره (سوزاک): این عفونت‌ها می‌توانند باعث التهاب لگن و مشکلات بارداری شوند و معمولاً از طریق نمونه ادرار یا سواب واژینال بررسی می‌شوند.

غربالگری TORCH

مجموعه آزمایش‌های TORCH برای شناسایی عفونت‌هایی است که می‌توانند باعث ناهنجاری‌های مادرزادی در جنین شوند:

توکسوپلاسموز (Toxoplasmosis): عفونتی انگلی که از طریق گوشت نیم‌پز یا تماس با مدفوع گربه منتقل می‌شود.
روبلا (سرخجه): بررسی سطح ایمنی بدن در برابر ویروس سرخجه. اگر ایمن نباشید، تزریق واکسن MMR حداقل یک ماه قبل از شروع چرخه درمان توصیه می‌شود.
سیتومگالوویروس (CMV): یک ویروس شایع که در صورت ابتلای اولیه در دوران بارداری می‌تواند برای جنین خطرناک باشد.
هرپس سیمپلکس (HSV): ویروس تبخال.

آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear)

آزمایش پاپ اسمیر برای غربالگری سرطان دهانه رحم و تغییرات سلولی پیش‌سرطانی ناشی از ویروس HPV انجام می‌شود. انجام این آزمایش قبل از بارداری ضروری است، زیرا درمان هرگونه ناهنجاری در دوران بارداری پیچیده‌تر خواهد بود. این آزمایش باید طبق آخرین دستورالعمل‌های بهداشتی به‌روز باشد.

آزمایش‌های عمومی سلامت

این آزمایش‌ها تصویر کلی از سلامت شما ارائه می‌دهند و به شناسایی مشکلاتی کمک می‌کنند که ممکن است بارداری را تحت تأثیر قرار دهند:

آزمایش کامل خون (CBC): برای بررسی کم‌خونی (آنمی)، عفونت و شمارش پلاکت‌ها.
تعیین گروه خونی و فاکتور Rh: این آزمایش برای جلوگیری از ناسازگاری Rh بین مادر (Rh منفی) و جنین (Rh مثبت) حیاتی است. در صورت وجود این ناسازگاری، تزریق آمپول روگام در دوران بارداری و پس از زایمان ضروری خواهد بود.
قند خون ناشتا و هموگلوبین A1c: برای غربالگری دیابت یا پیش‌دیابت. کنترل قند خون قبل و در طول بارداری بسیار مهم است.
عملکرد کلیه و کبد (BUN, Creatinine, LFTs): برای اطمینان از عملکرد صحیح این ارگان‌های حیاتی.

بخش چهارم: ارزیابی‌های ژنتیکی و ایمونولوژیک

گاهی اوقات، شکست مکرر لانه‌گزینی یا سقط‌های مکرر ریشه در مسائل ژنتیکی یا ایمونولوژیک دارد. اگرچه این آزمایش‌ها برای همه افراد ضروری نیستند، اما در صورت وجود سابقه پزشکی خاص، پزشک ممکن است آن‌ها را توصیه کند.

مشاوره ژنتیک و آزمایش کاریوتایپ

مشاوره ژنتیک به زوجین کمک می‌کند تا ریسک‌های مربوط به بیماری‌های ارثی را درک کنند. آزمایش کاریوتایپ یک بررسی کروموزومی است که ساختار و تعداد کروموزوم‌های فرد را تحلیل می‌کند. اگرچه جنین از نظر ژنتیکی به گیرنده مرتبط نیست، اما در موارد خاصی مانند سقط مکرر، ممکن است این آزمایش برای بررسی مشکلات ساختاری کروموزوم‌های گیرنده که می‌توانند بر توانایی حمل بارداری تأثیر بگذارند، درخواست شود.

غربالگری بیماری‌های ژنتیکی شایع

بسته به پیشینه قومی و نژادی شما، ممکن است غربالگری برای بیماری‌های ژنتیکی خاصی مانند فیبروز کیستیک، کم‌خونی داسی‌شکل یا تالاسمی توصیه شود. این کار برای اطمینان از این است که در صورت ناقل بودن اهداکننده برای یک بیماری، گیرنده برای همان بیماری ناقل نباشد.

آزمایش‌های ایمونولوژیک (در موارد خاص)

در بیمارانی که سابقه شکست مکرر IVF یا سقط مکرر دارند، ممکن است سیستم ایمنی بدن به اشتباه جنین را به عنوان یک عامل خارجی پس بزند. در این موارد، آزمایش‌های تخصصی‌تری ممکن است انجام شود:

غربالگری آنتی‌بادی‌های ضد فسفولیپید (APA): این آنتی‌بادی‌ها می‌توانند باعث ایجاد لخته‌های خونی در عروق جفت شوند.
سنجش سلول‌های کشنده طبیعی (Natural Killer Cells): افزایش فعالیت این سلول‌ها در رحم ممکن است با شکست لانه‌گزینی مرتبط باشد.

این آزمایش‌ها همچنان در حوزه تحقیقاتی قرار دارند و ضرورت انجام آن‌ها باید توسط متخصص ایمونولوژی تولیدمثل و با توجه به شرایط خاص هر بیمار تعیین شود.

جدول خلاصه آزمایش‌های ضروری برای گیرنده تخمک اهدایی

دسته آزمایش	نام آزمایش‌های کلیدی	هدف اصلی
ارزیابی رحم	سونوگرافی واژینال، سونوهیستروگرافی (SIS)، هیستروسکوپی	بررسی ساختار رحم، شناسایی فیبروم، پولیپ و چسبندگی
هورمونی	TSH، پرولاکتین	اطمینان از عملکرد صحیح تیروئید و سطح نرمال پرولاکتین
عفونی	HIV، هپاتیت B و C، سیفلیس، کلامیدیا، روبلا، پاپ اسمیر	غربالگری بیماری‌های مقاربتی و عفونی برای محافظت از جنین
عمومی	CBC، گروه خون و Rh، قند خون ناشتا	ارزیابی سلامت عمومی، پیشگیری از کم‌خونی و ناسازگاری Rh
ژنتیک (اختیاری)	کاریوتایپ، غربالگری بیماری‌های ارثی	در موارد سقط مکرر یا سابقه خانوادگی بیماری‌های ژنتیکی

هزینه آزمایشات ناباروری بسته به نوع آزمایش، مرکز درمانی و پوشش بیمه شما متفاوت است. توصیه می‌شود پیش از شروع فرآیند، در مورد هزینه‌ها و پوشش بیمه تکمیلی خود تحقیق کنید تا برنامه‌ریزی مالی دقیقی داشته باشید.

سوالات متداول (FAQ) در مورد آزمایش های قبل از اهدای تخمک

1. آیا لازم است قبل از دریافت تخمک اهدایی، آزمایش ذخیره تخمدان (AMH) بدهم؟

خیر، از آنجایی که شما از تخمک‌های خودتان استفاده نمی‌کنید، آزمایش ذخیره تخمدان یا آزمایش AMH برای ارزیابی شانس موفقیت شما ضروری نیست. با این حال، برخی کلینیک‌ها ممکن است آن را به عنوان بخشی از یک پنل هورمونی کامل برای درک بهتر وضعیت کلی بدن شما درخواست کنند.

2. اگر در سونوگرافی فیبروم یا پولیپ دیده شود، چه اتفاقی می‌افتد؟

بسته به اندازه، تعداد و محل فیبروم یا پولیپ، پزشک ممکن است توصیه به برداشتن آن‌ها قبل از چرخه انتقال جنین کند. پولیپ‌های داخل حفره رحم و فیبروم‌هایی که به داخل حفره رحم فشار می‌آورند (ساب‌موکوزال) معمولاً قبل از انتقال برداشته می‌شوند، زیرا می‌توانند مانع لانه‌گزینی جنین شوند. این کار اغلب از طریق هیستروسکوپی انجام می‌شود.

3. تفاوت سونوهیستروگرافی (SIS) با هیستروسالپنگوگرافی (HSG) چیست و کدام برای من بهتر است؟

هر دو روش برای ارزیابی حفره رحم به کار می‌روند. SIS با استفاده از سونوگرافی و تزریق آب‌نمک استریل انجام می‌شود و دید بسیار واضحی از داخل حفره رحم برای تشخیص پولیپ و فیبروم‌های کوچک فراهم می‌کند. HSG با استفاده از اشعه ایکس و ماده حاجب انجام می‌شود و علاوه بر رحم، باز بودن لوله‌های فالوپ را نیز نشان می‌دهد. برای گیرنده تخمک اهدایی که باز بودن لوله‌ها اهمیتی ندارد، SIS معمولاً روش ارجح و دقیق‌تری برای ارزیابی حفره رحم است.

4. آیا همسر من (شریک مرد) نیز باید آزمایشی انجام دهد؟

بله، شریک مرد نیز باید مجموعه‌ای از آزمایش‌ها را انجام دهد. این آزمایش‌ها شامل غربالگری بیماری‌های عفونی (HIV، هپاتیت B و C، سیفلیس) و تعیین گروه خونی و Rh است. همچنین، یک آزمایش اسپرموگرام (آنالیز اسپرم) برای اطمینان از کیفیت اسپرم جهت لقاح با تخمک اهدایی ضروری است.

5. اگر ایمنی لازم در برابر سرخجه (روبلا) را نداشته باشم، چه کاری باید انجام دهم؟

اگر آزمایش خون نشان دهد که شما در برابر ویروس سرخجه ایمن نیستید، پزشک تزریق واکسن MMR را توصیه خواهد کرد. بسیار مهم است که پس از تزریق این واکسن، حداقل به مدت یک ماه از باردار شدن خودداری کنید. بنابراین، واکسیناسیون باید قبل از شروع داروهای آماده‌سازی رحم انجام شود.

نتیجه‌گیری

مسیر دریافت تخمک اهدایی، سفری است که با برنامه‌ریزی دقیق و آمادگی کامل، می‌تواند به زیباترین شکل ممکن به مقصد برسد. چک‌لیست جامعی که در این مقاله ارائه شد، شامل تمام آزمایشات گیرنده تخمک اهدایی است که به شما و تیم پزشکی‌تان کمک می‌کند تا با اطمینان خاطر، بهترین شرایط را برای یک انتقال موفق و یک بارداری سالم فراهم کنید. هر آزمایش، قطعه‌ای از پازل سلامت شماست که با کنار هم قرار گرفتن، تصویری کامل از آمادگی بدنتان برای پذیرش هدیه‌ای ارزشمند را نمایان می‌کند. به یاد داشته باشید که شفافیت با پزشک و پرسیدن تمام سوالاتتان، کلید موفقیت در این فرآیند است. با انجام این بررسی‌ها، شما نه تنها شانس موفقیت خود را افزایش می‌دهید، بلکه گامی محکم و آگاهانه در مسیر تحقق رویای مادری برمی‌دارید.